İmar Nedir ve İmar Durumu Nasıl Sorgulanır?

İnşaat sektöründekiler ile bir arsa almayı planlayanlar veya mevcut arsasının durumunu merak edenler için imar kavramı büyük bir önem taşıyor. Ancak birçok kişi imar nedir, imar planı ne anlama gelmektedir, imar durumu nasıl sorgulanır sorularının yanıtını verebilecek kadar bilinçli değildir.

İhtiyaç olmadığı müddetçe bu gibi sorular hakkında bilgi sahibi olmak herkes için tabii ki gerekli olmayabilir. Fakat yerleşim yeri ile ilgili bazı resmi konularda imar durumunu öğrenmek zorunlu hale geleceğinden zihninizdeki soru işaretlerini doğru kaynaklar aracılığıyla gidermeniz yararınıza olacaktır.

Bu doğrultuda, prefabrik ve konteyner yapı sektörünün lider markalarından Villa Yapı’nın derlediği bilgileri inceleyerek siz de imar konusunda bilinçlenebilirsiniz. İşte imar hakkında bilmenizde fayda olan tüm detaylar...

İmar Nedir?

Sözlük anlamında baktığımızda imar nedir sorusunun yanıtının bir yerin barındırlaşması, yani bayındır hale gelmesi olduğunu görmekteyiz. Peki bu ne anlama geliyor? Bir yerin insanların yaşaması için uygun hale getirilmesi şeklinde açıklayabileceğimiz bu kavramı bayındırlaşma, imar etme, yapılaşma veya bir diğer ifadeyle şehirleşme olarak da niteleyebilmek mümkün.

Buradan yola çıkıldığında bir yeri yaşamaya hazırlamak için birtakım belli başlı kuralları izlemek gerektiği sonucuna varabilirsiniz. Ülkemizde çerçevesi kanunlarla belirlenen imar etme şartları, yapılaşmayı kontrol altına almayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda hazırlanan kanunlar ve mevzuatlar gereğince şehirleşme süreçleri yönetilmekte ve imar edilecek yerlerin belli standartları taşıyıp taşımadığı kontrollü bir şekilde izlenmektedir.

Bir yerin imarlı olması, oradaki yapılaşmanın mevcut şartlara ve fonksiyonlara uygun olarak yapılabileceğine dair onaylı olduğu anlamına gelmektedir. İmar edilecek onayları yerlerin yapılaşma süreci ise imar planları aracılığıyla yürütülmektedir. İmar planının ne anlama geldiğini ise aşağıdaki başlıkta inceleyebilirsiniz.

İmar Planı Nedir?

Adından da anlaşılacağı üzere imar planı, yaşama uygun hale getirilecek yerdeki yapılaşmanın çevre, fen ve sağlık şartlarına uygunluğunu sağlama amacıyla düzenlenen belgedir. Buna göre imar edilecek yer hakkında detaylı bilgiler içeren bu belge, yol gösterici bir harita niteliği taşımaktadır.

Nüfusu 10 bini geçen yerleşim birimlerinde imar planı düzenlenmesinin zorunlu olduğu bilgisini de paylaşmadan geçmeyelim. Ancak nüfusu bu rakamın altında olduğu halde il merkezi olan ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca imar planına ihtiyaç duyulabileceği tespit edilen belediyelerin de imar planı yaptırmakla yükümlü olabileceği detayını da vermiş olalım.

İmarsız arsalarda yapılaşma hakkında detaylı bilgi için İmarsız Arsaya Prefabrik Ev Yapılır Mı? başlıklı içeriğimizi inceleyebilirsiniz.

İmar planları, hiyerarşik olarak 4 farklı türe ayrılmıştır. Buna göre imar planı çeşitleri ile ilgili bilgiyi aşağıda bulabilmeniz mümkün:

Mekansal Strateji Planı: Bu imar planları ülke-bölge planı olarak da adlandırılır ve ülke genelinde 1/250.000 - 1/500.000 veya daha büyük ölçekli haritalar üzerinde yapılır.

Çevre Düzeni Planı: Çevre düzeni planı, 1/25.000 - 1/100.000 ölçekli olup en az bir il veya havzayı kapsayacak şekilde şematik olarak yapılan bir plandır.

Nazım İmar Planı: Bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olacak biçimde hazırlanacak nazım imar planı, genellikle 1/5000 ölçekli çizilir. Gelecekte olması muhtemel nüfus yoğunluğunu, yapı yoğunluğunu ve ulaşım sistemleri gibi konuları incelemek üzere düzenlenen detaylı raporlarla desteklenen planlardır.

Uygulama İmar Planı: Nazım imar planına uygun olacak biçimde 1/1000 ölçekte hazırlanır. Uygulama imar planlarında haritalar üzerine kadastral durumlar işlenir, uygulama etaplarının yapı adaları, yapılaşma düzeni gibi ayrıntılar gösterilir.

İmar Durumu Nasıl Öğrenilir?

İmar parselinin kullanım şekli ve özellikleri hakkında bilgiler içeren belgeye imar durumu belgesi adı verilir. Bu belge ile imar uygulaması yapılan yerin adalarını, bunların yoğunluğunu ve düzenini görebilmek mümkündür. Peki imar durumunu sorgulamaya neden ihtiyaç duyasınız?

Herhangi bir nedenle arsa satın almayı düşündüğünüz noktada ilk aklınıza gelmesi gereken şey, söz konusu arsanın imar durumu olmalıdır. Çünkü daha önce de belirttiğimiz gibi imar durumu, arsanın üzerinde yapılaşma koşullarını gösterir. Dolayısıyla yatırım yapacağınız ya da üzerinde bir yapı inşa edeceğiniz arsanın imar durumunu kontrol etmeniz büyük önem taşımaktadır.

Diğer yandan arsa üzerinde inşaat süreci başlatabilmek için de imar durumu belgesi almak gerekmektedir. Yapının özelliklerini gösteren bu belge olmadan inşaata başlamak mümkün olmayacaktır.

İnşaata başlamak için gerekli olan bir diğer izin belgesi yapı ruhsatı hakkında bilgi sahibi olmak için ise Yapı Ruhsatı Nedir, Ne İşe Yarar? başlıklı içeriğimize de göz atmanızı tavsiye ederiz.

İmar durumunu öğrenmek için ise arsanın bağlı olduğu belediyenin imar ve şehircilik birimine başvurarak imar durumu belgesi edinebilirsiniz. Başvuru sırasında sizden dilekçe, nüfus cüzdanı, tapu aslı ve çap aslı gibi evraklar isteneceği bilgisini de vermiş olalım.

Öte yandan artık günümüzde belediyeler de dahil olmak üzere pek çok kamu kuruluşunun internet üzerinden de hizmet vermeye başladığını göz önünde bulundurduğumuzda imar durumunu online olarak sorgulamanın mümkün olacağı sonucunu çıkarabiliriz. Buna göre arsanın bağlı olduğu belediyenin resmi web sayfası üzerinden de imar durumunu sorgulayabilirsiniz.

İmar Durumu Muhtelif Ne Demek?

İmar nedir, imar durumu nasıl sorgulanır gibi soruların yanıtlarını bulduk. Ancak yapıların imar edilmesi söz konusu olduğunda karşılaşabileceğiniz bir diğer kavram olan imar durumu muhtelif hakkında da sizi bilgilendirmek isteriz.

Tapudaki gayrimenkulün çeşitliliğini belirtmek için kullanılan imar durumu muhtelif ifadesi, taşınmaz varlığın tapusunda arsa bilgisi bulunmadığında söz konusu olur. Yani eğer tapusunda arsa bilgisi yoksa gayrimenkulün tarla, bahçe, bağ gibi muhtelif olabileceği ifade edilir.

Taşınmaz varlığınızın imar durumu muhtelifse bu durumda tapuda bilgisi verilen alanın belediyelerin imar uygulamalarının dışında kaldığı sonucunu çıkarabilirsiniz. İmar durumu muhtelif olan bir alan ise imar uygulamalarında yapılacak bir düzenleme aracılığıyla daha sonradan arsaya dönüştürülüp yapılaşmaya uygun hale getirilebilir.